وازکتومی (بستن لوله در مردان)، بدون تیغ جراحی (N.S.V) یک روش دائمی پیشگیری از بارداریست.
این روش با یک عمل جراحی سرپایی و بی حسی موضعی و معمولاً در کمتر از 20 دقیقه انجام می گیرد. طی این عمل لوله های اسپرم بر (نطفه بر)، از طریق ایجاد یک سوراخ کوچک بر روی کیسه بیضه ها بسته می شوند.
- با توجه به دائمی بودن وازکتومی، این روش برای خانواده هایی مناسب است که :
- به هیچ عنوان قصد بچه دار شدن مجدد را ندارد.
- به تعداد فعلی بچه ها، راضی بوده و این تعداد را کافی می دانند.
- زن و شوهر در زندگی مشترک و روابط جنسی تفاهم کامل دارند.
اطلاعات کامل را از پزشک مرکز طی یک مشاوره کامل دریافت کرده و با آگاهی، رضایت و آزادی کامل این روش را انتخاب کرده اند.
- اثر بخشی :
یکی از اثر بخش ترین روش های پیشگیری از بارداری است. با پیگیری های بعد از عمل و انجام دو نوبت آزمایش پس از عمل حجراحی که نبودن اسپرم در مایع منی را تأیید کند، میزان موفقیت آن نزدیک به 100 درصد است.
- فواید و مزایای این روش :
- اثر بخشی بالا
- نیاز نداشتن به بیهوشی
- دائمی بودن
- تداخل نداشتن با فعالیت جنسی
- عدم نیاز به یادآوری و مراجعه های مکرر
- نداشتن اثر منفی بر قدرت مردانگی، میل جنسی و صفت های ثانویه مردانه مانند ریش، سبیل و صدای مردانه
- افزایش لذت جنسی به دلیل از بین رفتن نگرانی از حاملگی
- اثربخشی بیشتر، نیاز کمتر به مراقبتهای قبل و پس از عمل، احتمال بیشتر در موفقیت عمل بازگشت، زمان کوتاه تر عمل جراحی، امکان کسب اطمینان از موفقیت عمل و عارضه های کمتر از مقایسه با بستن لوله های رحمی.
وازکتومی چه اثراتی بر زندگی جنسی افراد دارد؟ (شامل؛ مردانگی، عملکرد جنسی و انزال)
وازکتومی صرفاً از ورود اسپرم ها به داخل منی جلوگیری می کند و مایع منی در پروستات و غدد منی ساز به تولید خود ادامه می دهند. اسپرم ها بخش ناچیزی از حجم منی را تشکیل می دهند و حجم منی در انزال فقط تا حداکثر 5 درصد کاهش می یابد. در عین حال در موقع انزال، مقدار، رنگ و قوام مایع منی تغییری نمی کند. وازکتومی، باعث اختگی نمی شود و عقیمی به معنی ناتوانی جنسی نیست. لذا هورمونهای مردانه کماکن در خون وارد شده و در صفات ثانویه جنسی تغییری ایجاد نمی شود در نتیجه هیچگونه تغییری در تمایلات جنسی، قدرت مردانه، توانایی در ایجاد نعوظ آلت تناسلی، دستیابی به اوج لذت جنسی، انزال و یا داشتن ارتباط جنسی لذت بخش ایجاد نمی شود. وانگهی، اغلب مردان وازکتومی شده گزارش می کنند که به دلیل از بین رفتن نگرانی نسبت به بروز حاملگی ناخواسته، ارتباط جنسی با آرامش خاطر بیشتری انجام شده و میل جنسی افزایش می یابد.
6- بعد از انجام وازکتومی چه بر سر اسپرم ها می آید؟
این سؤال برای مردم به عنوان یک رمز و راز همواره مطرح است ولی پاسخ آن بسیار ساده و طبیعی است. بدن در حالت نرمال اسپرم های مورد استفاده قرار نگرفته را جذب می کند، چه آن مرد وازکتومی شده باشد یا نشده باشد. بعد از عمل، بیضه ها به تولید اسپرم ادامه می دهند و به دلیل قطع ارتباط با منی، اسپرم ها از بدن خارج نمی شوند و توسط سیستم های دفاعی و لنفاوی بدن، هضم و جذب بدن می گردد. این روند هیچگونه عواقب بالینی برای فرد ایجاد نمی کند.
7- اثربخشی وازکتومی چقدر است و آیا بلافاصله بعد از عمل ایجاد می شود؟
وازکتومی سالم ترین، کم عارضه ترین و مؤثرترین روش پیشگیری از بارداری طولانی اثر بشمار می رود. حدود 3 ماه طول می کشد تا اسپرم های از قبل تولید شده موجود در مایع منی حذف شوند که این مهم به وسیله انجام آزمایش شمارش اسپرم به تأیید می رسد و در این مدت، بایستی زوجین ازروش پیشگیری از بارداری مطمئن دیگری استفاده نمایند. در صورتی هیچ اسپرمی در نمونه منی بعد از وازکتومی مشاهده نشود، احتمال اینکه فرد به صورت ناخواسته پدر شود، نزدیک صفر است.
8- آیا عمل جراحی وازکتومی همواره موفقیت آمیز است؟ (احتمال ایجاد حاملگی بعد از وازکتومی وجود دارد؟)
یک وازکتومی موفق بایستی توسط آزمایش شمارش اسپرم به تأیید قطعی برسد در این صورت با احتمال بسیار نادری (حدود یک در هزار) این امکان وجود دارد که ارتباط اسپرم ها با مایع منی برقرار شده و حتی حاملگی ناخواسته در همسر فرد وازکتومی شده اتفاق افتد.
9- انجام عمل جراحی وازکتومی چقدر طول می کشد؟
انجام عمل وازکتومی کمتر از 15 دقیقه طول می کشد و متقاضی می تواند در عرض چند دقیقه مرکز بهداشتی را ترک نماید.
10- آقایان بایستی بعد از وازکتومی در انتظار چه پیامدهایی باشند؟
بعد از انجام عمل وازکتومی، برای پیشگیری از عوارض موضعی، متقاضی بایستی برای مدت 7 تا 5 روز بیضه بند ورزشی یا شورت تنگی پوشیده و به مدت 24 ساعت در منزل استراحت نماید. 48 ساعت بعد از عمل می تواند اقدام به انجام ورزش، کارهای سنگین و بلند کردن اجسام سنگین نماید. احساس کشیدگی بیضه ها ممکن است 1 تا 2 هفته بعد از عمل ادامه یابد که کاملاً طبیعی بوده و با پوشیدن بیضه بند به حداقل می رسد. ایجاد قدری تورم در بیضه ها نرمال بوده و احساس ناراحتی متوسط در منطقه عمل تا 2 روز قابل پیش بینی است.
11- آیا انجام وازکتومی منجر به غیبت از کار آقایان خواهد شد؟
معمولاً آقایان می توانند روز بعد از عمل در سرکار خود حاضر شوند (در صورت داشتن کار سنگین و سخت بهتر است چند روزی در منزل استراحت نمایند) و برخی ترجیح می دهند که برای اجتناب از غیبت از کار، وازکتومی را در آخر هفته انجام دهند.
12- چه موقعی بعد از وازکتومی فعالیت های جنسی معمولی از سرگرفته می شود؟
به دلیل درد و ناراحتی در محل عمل، متقاضیان بایستی تا سه روز بعد از وازکتومی اقدام به نزدیکی جنسی نکنند. از آنجائیکه اسپرم ها می توانند تا بیشتر از 6 ماه زنده بمانند، از متقاضیان خواسته می شود 3 و 4 ماه بعد از عمل برای آزمایش شمارش اسپرم و حصول اطمینان از عدم وجود اسپرم و موفقیت وازکتومی، به آزمایشگاه مراجعه نمایند تا زمانی که ایجاد عقیمی توسط آزمایش شمارش اسپرم قطعی نشده است، متقاضیان نباید نزدیکی جنسی بدون محافظت انجام دهند.
13- آیا وازکتومی با عوارض و خطرات احتمالی نیز همراه می باشد؟
وازکتومی جراحی بسیار کم عارضه ای است و عارضه جانبی تهدید کننده جانی ندارد ولی احتمال بروز عوارض جانبی احتمال خفیف همواره وجود دارد که اغلب با استراحت، دارو درمانی تحت نظر پزشک و گذشت زمان بهبود می یابند.
14- آیا امکان تغییر عقیده متقاضی قبل و بعد از انجام وازکتومی وجود دارد؟
برای زوجینی که درصد فرزندآوری درآینده هستند، وازکتومی روش مناسبی نیست. امکان برقراری باروری از طریق عمل جراحی برگشت وازکتومی وجود دارد ولی این عمل صددرصد موفقیت آمیز نبوده، پر هزینه است و توسط سازمان های بیمه گر حمایت نمی شود. بنابراین متقاضیان بایستی به وازکتومی به عنوان روش پیشگیری از بارداری دائمی و غیرقابل برگشت بنگرند.
15- زوجین چه موقع می توانند وازکتومی را به عنوان روش پیشگیری از بارداری مدنظر داشته باشند؟
- زوجینی که می خوانند بدون نگرانی از حاملگی ناخواسته، ارتباط جنسی لذت بخشی داشته باشند.
- زوجینی که تمایل به داشتن فرزند بیشتری ندارند.
- موقعی که زن و شوهر نمی خواهند یا نمی توانند از روش پیشگیری دیگری استفاده نمایند.
- زمانی که آقایان تمایل دارند همسر خود را از انجام توبکتومی در امکان نگه دارند که قابلیت برگشت کمتر و عوارض جانبی احتمالی بیشتری نسبت به وازکتومی دارد.
- در نزد زوجه مشکل سلامتی خاصی وجود داشته باشد که بارداری را با خطر مواجه کند.
- زوجینی که نمی خواهند خطر بیماری یا اختلال مادرزادی بالقوه ای را بپذیرند.
16- مردان از چه سنی می توانند به وازکتومی اقدام نمایند؟
زوجین در هر مرحله ای از زندگی می توانند تصمیم بگیرند که فرزند دیگری نداشته باشند، و سن یک موضوع کاملاً فردی می باشد و محدودیت برای سن در انجام این عمل وجود ندارد.
17- چرا بجای وازکتومی، بستن لوله زنان نباید مورد نظر قرار گیرد؟
در کشورهای توسعه یافته تعداد مورد جراحی وازکتومی گاه حتی بیشتر از بستن لوله زنان است که نشانگری است از مشارکت مردان در بهداشت باروری. به دلیل لزوم تحمل بیهوش عمومی، صدمات جراحی بیشتر و سایر عوارض جانبی احتمالی مانند حاملگی خارج از رحمی، بستن لوله در مردان نسبت به بستن لوله در زنان ارجحیت دارد. احتمال بروز عوارض جانبی بستن لوله نزد زنان در مقایسه با وازکتومی، 20 برابر و احتمال شکست روش 10 تا 37 برابر بیشتر است.
18- آیا وازکتومی افراد را از ابتلا به بیماریهای مقاربتی مصون می کند؟
خیر، وازکتومی نمی تواند افراد را از خطر ابتلا به بیماریهای مقاربتی از جمله ایدز محافظت نماید. هنوز کاندوم بهترین روش محافظت از این بیماری ها بشمار می رود.